De Frans schrijver Alexandre Dumas – bekend van de Drie Musketiers – bezoekt Gent in 1838. Hij wil hier de archieven doorzoeken voor het historisch stuk ‘Les Bourgeois de Gand ou le secrétaire du duc d’Albe’.

Hij komt aan met de trein in het pas gebouwde Zuidstation. Tijdens zijn vierdaags bezoek laat hij zich in een vaart rondleiden door de stad. Hij bezoekt de voornaamste gebouwen en monumenten en laat in de ‘Revue de Paris’ van september een verslag na.

Dumas beschrijft Gent als een voorbeeld van de industrialisatie die koning Leopold I versneld doorvoert. In 1829 – vóór de Belgische Revolutie dus – waren er slechts achthonderd looms (weefgetouwen), bij zijn bezoek zijn er al vijfduizend! “Het zijn stuk voor stuk stoommachines die vier stukken katoen weven van 65 el per week.” Voor kinderarbeid haalt hij zijn neus niet op: “Een kind van vijf voldoet om twee machines te besturen. Wanneer je de fabriek van Hemptine & Voortman bezoekt, dan zie je hoe men in één uur een ruwe baal katoen wast, spint, weeft, bedrukt, droogt, stijft, plooit en – wanneer je in het gezelschap bent van een dame – een nieuw kleedje naait voor je ogen…”

De Muinkmeersen met de Sint-Pietersabdij, de Gentse torenrij, het nieuwe Zuidstation én daartussen de rokende fabriesschoorstenen in 1837. (Afbeelding: Wikipedia)

Hij maakt de vergelijking: “Gent is het Manchester van België”. Of dit positief is, wil ik in het midden laten. Een stad als Manchester veranderde tussen 1800 en 1850 in een vuile en ongezonde industriestad. De stoommachines bliezen dikke rookwolken door de hele stad en de ververijen loosden hun afval direct op de rivier. Gent was al in de middeleeuwen één van de centra voor wolproductie. In 1800 smokkelde Lieven Bauwens een Mule Jenny naar het continent en richtte de eerste katoenspinnerij op in de Oude Abdij van Drongen. In Gent schieten reusachtige fabrieken van de katoen- en de vlasindustrie uit de grond en groeit de stad verder uit tot de belangrijkste industriestad van Vlaanderen.